MULTİPL MİYELOMA KANSERİ

MULTİPL MİYELOMA NEDİR

Multipl miyeloma bir kanser çeşididir. Plazma hücreleri denen bir beyaz kan hücresi türünü etkiler. Multipl miyeloma’yı anlamak için normal hücreleri, özellikle plazma hücrelerini tanımak gerekir.

NORMAL HÜCRELER

Vücut birçok hücre türünden oluşur. Normal hücreler, vücuttaki gereksinimine göre düzenli ve kontrollü bir biçimde çoğalırlar. Bu süreç bizim sağlıklı kalmamızı sağlar.
Plazma hücreleri ve diğer beyaz kan hücreleri, vücudu enfeksiyon ve hastalıktan koruyan bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Tüm beyaz kan hücrelerinin gelişimi, birçok kemiğin içini dolduran kemik iliği denilen yumuşak ve süngerimsi dokuda başlar. Bazı beyaz kan hücreleri, kemik iliğini terk edip vücudun diğer bölgelerinde olgunlaşır. Bunların bazıları, bağışıklık sistemi hastalıklara ve enfeksiyonlara neden olan maddelerle savaşması gerektiğinde, plazma hücrelerine doğru gelişim gösterirler.
Plazma hücreleri, kanda dolaşarak zararlı maddeleri vücuttan uzaklaştıran proteinler olan antikorları üretirler. Her bir plazma hücresi türü yalnızca bir çeşit antikor üretip yalnızca bir maddeye reaksiyon verir. Bu antikorlar, bu maddeyi bulup onunla savaşır. Vücutta birçok plazma hücresi olduğu için birçok maddeye karşı savaş verilebilir.

KANSER

Kanser, hücrelerin anormalleşip aşırı miktarda çoğaldığı hastalıklar grubudur. Kanser hücreleri normal hücrelerin büyümesini ve işlevlerini engeller. Ayrıca vücudun bir bölgesinden diğerine sıçrayabilirler.

MİYELOMA HÜCRELERİ

Plazma hücreleri kanserden etkilenince bu hücreler aşırı bir hızda çoğalmaya başlar. Hepsi anormal olan ve birbirine benzemeyen, gereksinim olmadan çoğalan bu plazma hücrelerine miyeloma hücreleri denir.
Miyeloma hücreleri, kemik iliğinde ve kemiklerin sert dış bölgelerinde birikme eğilimi gösterir. Bazen yalnızca bir kemikte tek bir kitle oluşturacak şekilde birikerek plazmasitoma denen tabloya neden olurlar. Çoğu zaman miyeloma hücreleri, birden fazla kemikte tümör oluşturur. Bu tabloya multipl miyeloma  denir. Bu kitap, esas olarak bu konuya odaklanmıştır.
Kanserin, kaynaklandığı hücreye veya hastalığın başladığı bölgeye göre sınıflandırıldığını akılda tutmak gerekir. Plazmasitoma ve multipl miyeloma kemikleri tutsa da, kanser bağışıklık sisteminin hücrelerinde başlamaktadır.
Kemiğin sert dış kısmından başlayan kemik kanseri ise farklı bir durumdur. Bu ayrım önemlidir, çünkü kemik kanseri ve multipl miyelomanın tanı ve tedavisi farklıdır.

      ● Multipl  miyelomalı hastalarda bir plazma hücresi türü çok fazla çoğaldığı için, bu hücrelerin ürettiği tek tip antikorun miktarı da fazladır. Bu miyeloma hücreleri ve antikorlar bir dizi ciddi tıbbi soruna neden olurlar.

       ●Miyeloma hücrelerinin sayısının artması kemiklere zarar verip onları zayıflatır, ağrıya bazen kırıklara neden olur. Kemik ağrısı hastaların hareket etmesini güçleştirir.

      ●Kemikler hasar görünce, kalsiyum kana geçer. Kanda kalsiyum miktarının artması (hiperkalsemi), iştahsızlık, bulantı, susuzluk, yorgunluk, güçsüzlük, huzursuzluk ve konfüzyona neden olur.

     ●Miyeloma hücreleri, kemik iliğinde normal plazma hücrelerinin ve bağışıklık sistemi için önemli olan diğer beyaz kan hücrelerinin yapımını engeller. Hastalar, enfeksiyon ve hastalıklara karşı koyamayabilirler

     ●Kanser hücreleri, yeni kırmızı kan hücrelerinin çoğalmasını engelleyerek anemiye neden olur. Anemili hastalar kendilerini çok yorgun ve güçsüz hisseder.

     ●Multipl miyeloma hastalarının böbreklerinde ciddi sorunlar oluşur. Antikor proteinlerinin ve kalsiyumun fazlalığı, böbreğin kanı düzgün olarak süzüp temizlemesine engel olur.

BELİRTİLER

Multipl miyelomanın belirtileri, hastalığın ne kadar ilerlemiş olduğuna göre değişir. Hastalığın erken dönemlerinde, hiçbir belirti olmayabilir. Belirtiler sıklıkla sırtta ve kaburgalarda kemik ağrısı biçiminde başlar. Hastalarda kemik kırıkları, yorgunluk, güçsüzlük, kilo kaybı, yineleyen enfeksiyonlar görülebilir. Hastalık ilerlediğinde bulantı, kusma, kabızlık, idrar sorunları, ayaklarda güçsüzlük ve uyuşukluk görülür. Bunlar multipl miyelomanın kesin işaretleri değildir, diğer tıbbi sorunlara da bağlı olabilir. Bu belirtiler oluştuğunda kişi bir hekime görünmelidir. Belirtilerin neye bağlı olduğuna ancak bir doktor karar verebilir.

TANI

Multipl miyeloma, hastalarda bir belirti yokken yapılan rutin fizik muayeneler sırasında saptanabilir. Hastalarda bir belirti varsa, doktor kişinin özel ve ailesel tıbbi öyküsünü alır, tam bir fizik muayene yapar. Belirtilerin nedenini bulmak için bir dizi test isteyebilir. Hastanın kemik ağrısı varsa, çekilen röntgenler kemiklerde hasar veya kırık olup olmadığını gösterebilir. Hastanın kan ve idrar örneklerinde M proteini denen antikor proteinlerinin miktarı ölçülür. Hekim, miyeloma hücrelerini görmek için kemik iliği aspirasyonu veya kemik iliği biyopsisi yapabilir. Aspirasyon işleminde, doktor kalça veya göğüs kemiğine bir iğne yerleştirerek kemik iliği sıvısı alır. Biyopside daha kalın bir iğneyle bir miktar doku alınır. Patolog, mikroskopla bu örneklerde miyeloma hücresi olup olmadığını araştırır.
Tedaviyi planlamak için, hekimin, hastalığın yaygınlığını, yani evresini bilmesi gerekir. Evreleme, vücudun hangi parçalarının etkilendiğini dikkatle ortaya koyma çalışmalarıdır. Tedavi  kararı, bu bulgulara göre biçimlenir. Hastanın muayenesi, kan testleri ve kemik iliği testleri, hekimin evreyi saptamasına yardımcı olur. Ayrıca evreleme için sıklıkla kemiklerdeki tümörlerin sayısını ve büyüklüğünü saptamak için bir dizi röntgen istenir. Kemiklerin ayrıntılı bir biçimde görüntülenmesi gerekirse MRI istenebilir.

TEDAVİ

Tedavi kanserin yaygınlığına ve hastadaki belirtilere göre değişir. Hekim hastanın yaşını, genel sağlık durumunu da göz önünde tutar. Hekim hastasını,multipl miyelomayı tedavi eden diğer hekimlerle tartışmak isteyebilir. Ayrıca hasta hekimiyle görüşüp yeni tedavi yöntemleri araştırmalarına katılmak istediğini belirtebilir. Kanser tedavisini geliştirmeye yönelik bu araştırmalara klinik araştırma denmektedir.
Birçok hasta hastalığı ve tedavisi hakkında her şeyi bilmek ister; bu kişiler tıbbi bakımları hakkındaki kararlara etkin olarak katılabilir. Hastaların sağlıkları hakkında birçok önemli sorusu vardır ve hekimi bunları yanıtlayabilecek en uygun kişidir. Birçok  hasta hastalığının yayılım durumunu, tedavinin nasıl olacağını, tedavinin ne kadar etkili olacağını ve ne kadara malolacağını bilmek ister. Hastaların hekimlerine sormak istediği bazı sorular şunlardır:

     ●Tedavi seçeneklerim nelerdir?

     ●Bir klinik araştırmaya katılmak benim için uygun olur mu?

     ●Tedaviden ne yararlar bekleniyor?

     ●Tedavinin riskleri ve olası yan etkileri nelerdir?

     ●Ağrım olursa bana nasıl yardım edeceksiniz?

     ●Normal etkinliklerimi değiştirmek zorunda kalacak mıyım?

     ●Ne kadar sıklıkla kontrollere gelmek zorundayım?

Birçok kişi doktora gelmeden önce soracakları soruların listesini yapar. Not almak doktorun söylediklerini anımsamayı kolaylaştırabilir. Kimi hasta doktoruyla görüşürken bir aile bireyinin ya da dostunun yanında olmasını ister. Kanser ve tedavisi hakkında öğrenilecek çok şey vardır. Hastaların tüm sorularını bir defada sorması veya yanıtları hemen anımsaması gerekmez. Doktora soru sormak ve daha fazla bilgi almak için başka fırsatları da olacaktır.

TEDAVİ ÖNCESİNDE

Multipl miyeloma da tedavi kararları karmaşıktır. Tedaviye başlamadan önce hasta, tanıyı ve tedavi planını yeniden gözden geçirmek için ikinci bir doktoru görmek isteyebilir. Kısa bir gecikme genellikle tedavinin etkili olma şansını azaltmaz. İkinci bir doktordan görüş almanın birçok yolu vardır.

     ●Hastanın doktoru başka bir doktoru önerebilir. Bu hastalığın tedavisinde uzmanlaşmış olan doktorlar onkologlar, hematologlar ve radyasyon onkologlarıdır.

     ●Hastalar bir tıp fakültesinden, yakındaki bir hastaneden veya sağlık kuruluşlarından ilgili doktorların adını öğrenebilirler.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Plazmasitoma ve multipl miyelomanın tedavisi çok güçtür. Plazmasitomalı hastalar tedaviden sonra uzun bir süre belirti göstermeseler de, çoğu multipl miyelomaya ilerler. Multipl miyeloması olanlarda tedavi, hastalığın belirtilerini ve komplikasyonlarını kontrol altına alıp yaşam kalitesini arttırabilir.
Multipl miyeloması olan ancak belirti görülmeyen hastalara genellikle tedavi verilmemektedir. Bu hastalarda tedavinin risk ve yan etkileri beklenen yarardan daha fazladır. Bu hastalar sıkı izlemeye alınıp belirtiler görülünce tedaviye başlanır. Tedaviye gereksinimi olanlara genellikle kemoterapi, bazen  radyoterapi uygulanır.
Kemoterapi kanserin ilaçlarla tedavisidir. Multipl miyelomanın esas tedavi biçimi budur. Doktorlar miyeloma hücrelerini öldüren iki veya üç ilacı birlikte uygularlar. Bu ilaçların çoğu ağızdan alınır, diğerleri kan damarlarının içine enjekte edilir. Her iki yoldan da ilaçlar, kan dolaşımı yoluyla miyeloma hücrelerine ulaşır. Bu nedenle kemoterapiye sistemik tedavi denir.
Antikanser ilaçlar çoğunlukla bir tedavi dönemini dinlenme döneminin izlediği döngüler halinde uygulanır. Çoğu hasta tedavisini evde, poliklinikte ve muayenehanede alır. Ancak hastanın sağlık durumuna ve verilen ilaçlara göre hastaneye yatmak gerekebilir.
Radyasyon tedavisinde (radyoterapi de denir) kanser hücrelerine zarar vermek, büyümesini durdurmak için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Bunun için büyük bir makineyle tümöre ve yakın çevresine ışın verilir. Radyasyonla tedavi bir lokal tedavidir, yalnızca ışın verilen bölge etkilenir.
Tek bir plazmasitomu olan hastalar için radyoterapi esas tedavi biçimidir. Hastalara 4-5 hafta boyunca çalışma günlerinde ayaktan veya yatırarak radyoterapi  uygulanır.
Multipl miyeloma hastalarına da bazen radyoterapi uygulanır. Radyasyon tedavisinin amacı kemiklerdeki tümörlerin büyümesini kontrol altına alıp ağrıyı dindirmektir. Tedavi genellikle 1-2 hafta sürer.

TEDAVİ ARAŞTIRMALARI

Multipl miyelomanın tedavisi çok güç olduğu için araştırmacılar daha etkili yöntemler araştırmaktadır. Daha az yan etkisi olan, komplikasyonları gelişmiş olan, hastaların da yararlanabileceği tedaviler aranmaktadır. Laboratuar çalışmalarında umut verici bir yöntem bulunduğunda, doktorlar bunu klinik araştırmalarda denemektedir. Bu araştırmalar bu yeni yaklaşımın güvenliğini, etkinliğini ortaya koyacak biçimde düzenlenir. Klinik araştırmalara katılan hastalar, hem daha ileri tedavi yöntemlerinden yararlanma şansını kullanmakta hem de tıp bilimine önemli bir katkı sağlamaktadırlar.
Multipl miyelomanın yeni tedavilerinin incelendiği devam eden birçok klinik araştırma vardır. Bazı çalışmalarda yeni ilaçlar ve yeni ilaç kombinasyonları denenmektedir. Bazılarında kemoterapiyle birlikte bağışıklık sisteminin kansere yanıtını güçlendirmeye yönelik biyolojik tedaviler denenmektedir.
Araştırmacılar, çok yüksek doz ilaç tedavilerini incelemektedir. Doktorlar alışılan dozların çok üzerindeki antikanser ilaçların ve radyasyonun daha etkili olduğuna inanmaktadır. Ancak yüksek dozlar kemik iliğine daha çok hasar vermektedir. Yeni yöntemlerle hasar gören iliğin toparlanması hızlandırılabilir veya yerine yeni bir kemik iliği konabilir. Kemik iliği nakli, çevre kanı kök hücre desteği ve koloni uyarıcı faktörlerle tedavi bu yöntemlere örnek verilebilir.
Klinik araştırmalara katılmak isteyen hasta, bu konuyu doktoruyla görüşmelidir.

TEDAVİNİN YAN ETKİLERİ

Multipl miyeloma tedavisinde kullanılan yöntemler çok güçlüdür. Tedavi, kemik ağrısı gibi belirtileri azaltarak hastayı çok rahatlatır. Ancak yalnızca kanser hücrelerinin etkilenmesini sağlayacak şekilde tedavinin etkisini sınırlandırmak güçtür, sağlıklı hücreler de etkileneceği için istenmeyen yan etkiler görülebilir. Kanser tedavisinde ortaya çıkabilen yan etkiler, hastadan hastaya, hatta aynı hastada bir tedaviden diğerine değişebilir. Doktorlar tedaviyi yan etkileri en az olacak biçimde planlarlar. Ayrıca hastayı çok dikkatle izleyip sorun çıktığında yardımcı olurlar.
Kemoterapinin yan etkileri verilen ilaçlara göre değişir. Kanser ilaçları genelde enfeksiyonlara karşı savaşan kan hücreleri, sindirim sistemini döşeyen epitel hücreleri, kıl foliküllerindeki hücreler gibi hızlı çoğalan hücreleri etkiler. Sonuç olarak enfeksiyona karşı direnç azalabilir, iştahsızlık, bulantı, kusma ve ağızda yaralar görülebilir. Multipl miyelomada kullanılan prednizon denen bir ilacın kullanımında yüzde ve ayaklarda şişme, midede yanma ve ekşime, duygusal çalkantılar, huzursuzluk ve akne gibi istenmeyen etkiler görülebilir. Kemoterapinin yan etkileri genellikle tedavi bittikten sonra kaybolur.
Radyasyon tedavisi sırasında hasta yorgunluk hissedebilir. İstirahat önemlidir, ancak doktorlar hastalara olabildiklerince aktif kalmalarını salık verirler. Tedavi bölgesindeki ciltte kızarıklık ve kuruma görülebilir. Cilt hava ile temas ettirilebilir ama güneşten korunmalıdır. Tedavi bölgesine sürtünen kıyafetler kullanılmamalıdır. Doktora danışmadan herhangi bir krem veya losyon sürülmemelidir. Tedavi edilen bölgeye göre, başka yan etkiler de görülebilir. Örneğin sırtın aşağı kısımlarına uygulanan radyoterapi, sindirim sistemini etkileyerek bulantı, kusma ve ishale neden olabilir. Doktor bu durumda diyet önerileriyle ve bazı ilaçlarla yardımcı olabilir. Radyoterapi sonrasında bu yan etkiler zamanla kaybolur.
Multipl miyelomalı hastalarda iştahsızlık görülebilir. Yorgun ve rahatsız olduklarında açlık hissetmezler. Bulantı, kusma gibi kemoterapi yan etkileri yemek yemeği güçleştirir. İyi yiyen hastalar kendilerini daha iyi hisseder ve enerjileri daha fazladır. Kısaca iyi beslenme önemlidir. İyi yemekten kasıt, kilo kaybını azaltacak, güç verecek, normal doku tamirini sağlayacak miktarda protein ve kalori almaktır. Birçok hasta gün içinde sık sık az öğünler yemenin düzenli üç öğünden daha kolay ve yararlı olduğunu söylemektedir.
Doktorlar, hemşireler ve diyetisyenler kanser tedavisinin yan etkilerini açıklayabilirler ve bunlarla başa çıkma yolları önerebilirler.

DESTEK BAKIMI

Multipl miyelomanın komplikasyonları vücudun birçok parçasını etkiler. Kemoterapi ve radyasyon tedavisi ağrı, kemik hasarı ve böbrek sorunları gibi komplikasyonların kontrolünü sağlayabilir. Ancak zaman zaman hastalığa bağlı bazı sorunların ayrıca tedavi edilmesi gerekebilir. Bu  tedavi biçimine destek bakımı denir ve hastanın konforunu ve yaşam kalitesini arttırmak için uygulanır.
Multipl miyelomalı hastaların çoğunlukla kemik hasarına veya tümörlerin sinirlere basmasına bağlı ağrısı olur. Doktorlar hastalara sıkça ağrı ilaçları veya bel-boyun korseleri önerirler.
Kemik kırıklarını önleme ve tedavi etme, destek bakımının önemli diğer parçalarıdır. Egzersiz kemiklerden kalsiyum kaybını azalttığı için, doktorlar ve hemşireler hastaların mümkünse aktif kalmalarını salık verirler, uygun egzersizler planlarlar. Eğer bir hastanın bir kemiğinde kırık veya çökme varsa, cerrahın olabildiğince çok kanser dokusunu çıkarması ve kemiğin güçlendirilmesi gerekebilir.
Hiperkalsemisi olan hastalara kan kalsiyum düzeyini düşüren ilaçlar verilebilir. Bu hastaların her gün bol su içmesi istenir, bazılarına damardan sıvı vermek gerekebilir. Bol sıvı almak böbreklerin kalsiyumu vücuttan atmasına yardımcı olur. Ayrıca kalsiyumun böbreklerde birikmesine bağlı sorunları da önler.
Böbrekler iyi çalışmazsa diyaliz veya plazmaferez gerekebilir. Diyalizde, hastanın kanı atık maddeleri ayıran bir cihazdan geçirilir ve kan hastaya geri verilir. Plazmaferez ile miyeloma hücrelerinin ürettiği fazla antikorlar kandan uzaklaştırılır. Bu işlem kanın akıcılığını arttırarak böbreklerin ve kalbin çalışmasını kolaylaştırır.
Multipl miyeloma bağışıklık sistemini zayıflatır. Hastalar kendilerini enfeksiyondan koruma konusunda dikkatli olmalıdırlar. Kalabalıktan ve soğuk algınlığı veya diğer enfeksiyon hastalıkları olan kişilerden uzak durmaları gerekir. Ateş, boğaz ağrısı ve öksürük gibi enfeksiyon işaretleri hemen doktora bildirilmelidir. Enfeksiyon gelişen hastalar antibiyotiklerle ve diğer ilaçlarla tedavi edilirler.
Anemisi olanlara, kırmızı kan hücresi transfüzyonu uygulanabilir. Transfüzyonlar, anemiye bağlı nefes darlığı ve yorgunluğu azaltmaya yarar.

İZLEME BAKIMI

Multipl miyeloması olan birinin düzenli izlenmesi çok önemlidir. Kontrollerde fizik muayene, röntgen, kan ve idrar testleri yinelenir. Düzenli izleme hekimin sorunları derhal saptayıp müdahale etmesini sağlar. Hastanın kontrol vizitleri arasında gelişen yeni belirtileri veya sorunları doktora söylemesi çok önemlidir.

KANSERLE YAŞAMAK

Multipl miyeloma tanısı konması hastanın ve ona bakanların yaşamını değiştirir. Bu değişikliklerle başa çıkmak çok güç olabilir. Hastaların, ailelerinin ve arkadaşlarının karmaşık farklı duygularının olduğu sıkça gözlenmektedir.
Bazen hastalar veya sevdikleri, korku, öfke veya bitkinlik hissine kapılabilir. Ciddi bir sağlık sorunu ile karşılaşanlar için, bu normal bir reaksiyondur. Duygu ve düşüncelerini yakınlarıyla paylaşanlar, sorunların üstesinden daha kolay gelmektedir. Paylaşmak kişinin kendini daha iyi hissetmesini, yakınlarının ona ilgilerini gösterebilmesini ve destek verebilmesini sağlar.
Testler, tedaviler, hastaneye yatışlar ve faturalarla ilgili tasalar sıktır. Doktorlar, hemşireler, sosyal hizmet uzmanları ve sağlık hizmetinin diğer üyeleri bu korkularını hafifletebilirler.
Hasta ve ailelerinin doğal olarak gelecekle ilgili kaygıları vardır. Bazen tedavinin mümkün olup olmayacağını, hastanın ne kadar yaşayacağını tahmin etmek için istatistiklere başvururlar. İstatistiklerin birçok hastaya dayanan ortalamalar olduğunu unutmamak gerekir. Belirli bir hastaya ne olacağını kestirmek için kullanılamaz, çünkü hiçbir hasta diğerine benzemez. Hastayla ilgilenen ve onun geçmişini bilen doktor, bu konudaki en tutarlı bilgiyi verebilecek kişidir.
Hastalar doktorlarına prognozu rahatça sorabilir, ama doktor bile ne olacağını tam olarak bilmez. Doktorlar, hasta tedaviye iyi yanıt verse de kürden daha çok remisyondan veya multipl miyelomayı kontrol etmekten söz edebilir. Bu terimleri kullanırlar, çünkü ileride hastalığın kötüye gitme olasılığı vardır.

KANSER HASTASINA SUNULAN HİZMETLER

Ciddi bir hastalıkla yaşamak kolay değildir. Kanser hastaları ve onlarla ilgilenenler birçok sorunla karşı karşıya kalırlar. Kişiler yararlı bilgilere ve destek hizmetine ulaşabilirse, bu güçlüklerle baş etme gücünü bulmak daha kolay olmaktadır.
Doktor hastalığı anlatabilir; tedaviyle, çalışmayla ve diğer etkinliklerle ilgili salık verebilir. Hastalar bunların dışında gelecekle, aile ilişkileriyle ve finansmanla ilgili konuları görüşmek ister. Bir hemşire, sosyal hizmet uzmanı veya din adamıyla konuşmak rahatlatıcı olabilir.
Akrabalar ve arkadaşlar çok destekleyici olabilir. Kendilerininkilere benzeyen sorunları olanlarla buluşmak ve konuşmak yararlı olabilir. Kanser ve tedavisi hakkında, onunla nasıl baş ettikleri konusunda öğrendiklerini başkalarıyla paylaşabilirler. Ancak her hastanın farklı olduğunu unutmamak gerekir. Bir hastada işe yarayan tedavi ve kanserle baş etme yöntemi, aynı tanıdaki başka bir hastada işe yaramayabilir. Aile üyelerinin ve arkadaşların önerilerini doktora danışmak her zaman iyi bir fikirdir.
Bir hastane veya kliniğin sosyal hizmet uzmanı, evde bakım, hasta transportu, maddi yardım, duygusal destek ve rehabilitasyon konularında destek sağlayan yörel ve ulusal grupları önerebilir.

OLASI NEDENLER

Tüm ülke çapında hastanelerde, tıp fakültelerinde ve araştırma laboratuarlarında bilim adamları multipl miyelomayı araştırmaktadır. Bugün için, bu hastalığın nedenlerini ve nasıl önleneceğini bilmiyoruz. Ancak multipl miyelomanın bulaşıcı olmadığını biliyoruz.
Bilim adamları bir kişide niçin multipl miyeloma geliştiğini açıklayamasa da, hastaların çoğunun 50-70 yaş arasında olduğu, erkekleri kadınlardan daha sık etkilediği biliniyor.
Bazı çalışmalar, belirli risk faktörlerinin multipl miyeloma gelişme şansını arttırdığını gösteriyor. Örneğin ailesel bir yatkınlık riski arttırıyor. Hastaların kardeşlerinde ve çocuklarında multipl miyeloma riski daha yüksektir. Bazı kimyasallara maruz kalan çiftçilerde ve petrol işçilerinde risk daha yüksektir. Ayrıca Japonya’da atom bombasından geride kalanlarda olduğu gibi yüksek doz radyasyona maruz kalanlarda risk daha yüksektir. Radyologlar, nükleer reaktör çalışanları gibi daha düşük dozda radyasyona maruz kalanlarda da riskin arttığı düşünülmektedir. Ancak bugün için çok sayıda röntgen çekiminin multipl miyeloma riskini arttırdığını gösteren bir kanıt yoktur. Bilim adamları röntgen ışınlarının yararlarının olası zararlarından daha fazla olduğunu düşünmektedir.
Çoğu durumda multipl miyeloma hastalarında belirgin bir risk faktörü göze çarpmamaktadır. Büyük olasılıkla hastalık, bilinen ve henüz bilinmeyen birçok faktörün birlikte etki etmesiyle oluşmaktadır.

TIBBİ TERİMLER

Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin sayısında azalma. Nefes darlığı, yorgunluk ve halsizliğe neden olabilir.

Antikor: Bazı beyaz kan hücreleri tarafından yapılıp enfeksiyon ve hastalıkla mücadelede kullanılan proteinlerdir.

Bağışıklık sistemi: Vücudu enfeksiyon ve hastalıklara karşı savunan organların ve hücrelerin tümüdür.

Beyaz Kan Hücresi: Vücudun enfeksiyon ve hastalıkla savaşan hücreleridir.

Biyolojik tedavi: İmmün sistemin hastalıklarla daha etkin mücadele etmesini sağlayan  maddelerle tedavi şeklidir.

Çevre Kanı Kök Hücre Desteği: Kanser tedavisi ile harap olan kemik iliğini yenileme yöntemidir. Hastanın kanında bulunan ve kemik iliğindeki hücrelere benzeyen bazı hücreler tedaviden önce ayıklanır ve tedavi sonunda hastaya geri verilir.

Diyaliz: Kanı özel bir cihazdan geçirerek temizleme işlemidir.

Kemik iliği nakli: Bir kişinin kendi iliğinin veya başkasından alınan iliğin yüksek doz kemoterapi veya radyasyon tedavisinden sonra hastaya yeniden verilmesi işlemidir.

Kemoterapi: Kanserin ilaçla tedavi şeklidir.

Koloni uyarıcı faktör: Vücutta kan hücrelerinin yapımını uyaran maddelere benzeyen ve laboratuarda üretilen ajanlardır.

M proteini: Multipl miyeloma hastalarının kan ve idrarında yüksek miktarda bulunan antikor veya antikor parçalarıdır.

Metastaz: Kanserin vücut içinde bir bölgeden diğerine sıçramasıdır.

MRI: Bilgisayara bağlı bir mıknatıs ile vücudun iç kısmının görüntülenmesini sağlayan testtir.

Plazma Hücresi: Antikor üreten özel bir beyaz kan hücresidir.

Plazmaferez: Bazı proteinlerin kandan uzaklaştırılması işlemidir.

Prognoz: Bir hastalığın nasıl seyredeceği ve nasıl sonuçlanacağı, iyileşme şansının ne olduğudur.

Remisyon: Kanser işaret ve bulgularının kaybolmasıdır. Remisyon kalıcı veya geçici olabilir.Kaynak