Meme kanseri anne olmaya engel değil

Meme kanseri daha çok 40 yaş üstünde görünmektedir.Bu durumda meme kanseri ile doğurganlık çağı belirgin derecede kesişmektedir, kanser olan hastaların bir kısmı henüz aile planlamasını tamamlamamışken bu hastalığa yakalanmaktadır.

Meme kanseri için yapılan etkin tedavilerle 5 yıllık sağ kalım oranı %90’a kadar çıkmıştır. Cerrahi sonrasında uygulanan etkin kemoterapi ile kanserden kurtulanların sayısı giderek artmaktadır. Bu hastalığı atlatan kişilerde yaşam kalitesi önem kazanmaktadır. Kaybedilmişse memenin rekonstrüksiyonu ve bunun hemen arkasından da çocuk sahibi olmak gündeme gelmektedir. Bu durumda üç seçenek vardır: Embryo dondurmaYumurta dondurmaYumurtalık dokusu dondurma
Embryo Dondurma
Yüksek dozda uygulan kemoterapi kanser hücrelerini öldürürken kadının yumurtalarını da etkilemektedir. Özellikle bazı tedavi şemalarında %70-90 oranında menopoz oluşmakta ya da en azından yumurtalıklardaki yumurta sayısı belirgin derecede azalmaktadır. Cerrahiden sonra kemoterapi başlayıncaya dek genellikle 6 haftalık bir süre vardır. İşte bu 6 haftalık süre içinde hastanın ileride sahip olmak isteyebileceği bebekler yapılabilir ya da en azından bebek yapabilme yeteneği korunabilir. Son 5 yılda hızla gelişen bu yeni konsepte ”doğurganlığın korunması” (fertility prezervation) denir. Eğer hasta evli ise tüp bebek tedavisi yapılır, elde edilen yumurtalar döllenir ve oluşan embriyolar dondurularak saklanır; bu saklama süresi ülkemizdeki yönetmeliğe göre 5 yıl veya gerektiği hallerde daha uzun olabilir. Kemoterapiden önceki 6 hafta bu tedaviyi yapmak için yeterli bir süredir. Ancak, estrojen reseptörü pozitif meme tümörü olan hastalarda estrojen hormonunun yükselmesi istenmez. Bu hastalarda yumurtaları uyarıcı tedavi (kontrollu ovaryan hiperstimülasyon)alışıldık tüp bebek ilaçları ile yapılamaz; tamoksifen veya letrozol isimli özel ilaçlar kullanılarak tedavinin kanser hızlandırıcı etkisinden kaçınılmış olur.
Yumurta Dondurma
Evli olmayan hastalarda yakın zamana kadar umut bağlamaya değecek başarısı olan bir seçenek yoktu. Eskiden beri kullanılan yavaş dondurma yöntemi ile dondurulan her 100 yumurtadan sadece 5 bebek doğabiliyordu. Ancak son 2 yıldaki gelişmelerle yumurta hücresi camlaştırma (vitrifikasyon) tekniği ile dondurulup ve zamanı gelip çözdürüldüğünde %95’e varan oranda canlı hücre elde edilebilmektedir, gebelik ve doğum oranı taze kullanılan yumurtalardaki başarıya eşitlenmiştir. İstatistikler bir kadına taze yumurta kullanıldığındaki gebelik şansını vermek için 10-12 adet yumurta dondurulması gerektiğini göstermektedir. Kryotop ve kryoleaf denen yeni taşıyıcılarla dondurulmuş yumurtalar istendiği sürece sağlıklı şekilde saklanabilmekte ve çözüldüğünde normal ve canlı bebek doğumunu sağlayabilmektedir.
Teknolojinin Geldiği Son Nokta : Yumurtalık Dokusu Dondurma
Zamanı olmayan veya çeşitli sebeplerle tüp bebek ya da yumurta dondurulamayan hastalarda ve ayrıca 34 yaşından daha genç yani yumurta rezervi yüksek olan hastalarda bir seçenek daha vardır: yumurtalık dokusu dondurulması. Bu işlem için laparoskopi yapılarak iki yumurtalıktan sadece biri ya da onun da yarısı vücut dışına çıkartılır. İstenmeyen dokular temizlenerek ayrılır ve kalan yumurtalık dokusu küçük, ince şeritler halinde kesilir. Hazırlanan dondurma tüplerine 2-3 şerit konarak yavaş dondurma tekniği ile dondurulur. Bu dokular yıllarca saklanabilir ve zamanı geldiğinde istenen sayıda tüp azot tankından çıkarılarak çözdürülür ve kullanılır. Meme kanseri tedavisi sonrasında menopoza giren hastalarda bu şeritlerden bir veya birkaç tanesi vücutta kalan yumurtalığın üstüne yama şeklinde dikilir. Bir iki ay içinde hasta tekrar adet görmeye ve yumurtlamaya başlayarak doğal yollardan gebe kalır. Yama yapılan her bir yumurtalık dokusu parçası 1,5-2 yıl boyunca aktivitesini sürdürür. Dondurulan dokular tükeninceye kadar hastanın menopozu ertelenmiş olur. Dondurularak saklanmış bu dokuların orijinal yerine dikilmesinin uygun olmadığı durumlarda kol derisi altına da konabilir (heterotopik transplantasyon). Bu durumda hastanın yumurtası kol derisi altında bir sivilce gibi büyür ve küçük bir iğne yardımı ile alınabilir. Alınan bu yumurta sperm ile döllenip embriyo oluşturulur ve tüp bebekte olduğu gibi rahme yerleştirilir (embriyo transferi). Yumurtalık dokusu dondurulması tekniği çocukluk çağındaki kanserler (lösemi vb) nedeni ile doğurganlığı kaybolacak olan ergenlik öncesi kız çocuklarında da kullanılabilecek oldukça başarılı bir yöntemdir. Son 4-5 yıldır kullanılmakta olan bu yöntemle dünyada bugüne dek 7 bebek doğurtulmuştur ve diğer bir çoğunun gebeliği sağlıklı şekilde devam etmektedir.
Meme Kanseri Olmuş Genç Hastalar
Meme kanseri olmuş genç hastaların doğurganlık potansiyelin korunması artık bir ihtiyaçtır ve modern üreme tıbbı pratiğinin bir parçası haline gelmiştir. Bu nedenle hem hastaların ve hem de bu hastaları tedavi eden cerrahi ve onkoloji uzmanlarının farkındalığının artırılması gerekmektedir. Kanser tanısı almış ve henüz kemoterapi ya da radyoterapisi başlamamış kadın hastalarda bebek sahibi olma isteği varsa yaşı ne olursa olsun bir üreme tıbbı konsültasyonu alınmalıdır.kaynak